Barışa Açılan Kapı İstanbul’da Aralandı.Türkiye, Diplomasinin Merkezine Oturdu
İstanbul'daki müzakerelerde Türkiye, kolaylaştırıcı rolü ile öne çıktı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın öncülüğünde yürütülen girişimlerde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve MİT Başkanı İbrahim Kalın da bizzat görüşmelere katılarak taraflar arasındaki tıkanıklıkları çözmede aktif rol üstlendi.
Türkiye’nin önerisiyle taraflar 1000 kişilik kapsamlı bir esir takasında anlaşmaya vardı. Bu, savaş sürecinde gerçekleşen en büyük insani takas olarak kayıtlara geçti.
DİPLOMASİ TRAFİĞİ: PERDE ARKASI GÖRÜŞMELER
ABD-RUSYA GERİLİMİ MASA DENGESİNİ ZORLADI
Zirveye Türkiye, Rusya, Ukrayna ve ABD’nin dahil olduğu dört taraflı bir format önerildi. Ancak Rusya, son dakikada ABD’nin doğrudan müzakere masasında yer almasına karşı çıktı. Bu durum, formatın değiştirilmesine yol açtı. ABD'li temsilci Michael Anton ile Rus heyet başkanı Vladimir Medinski, ayrı bir görüşmede buluştu.
DİLLERİN ÇATIŞMASI, TÜRKİYE’NİN YAKLAŞIMI
Geçmişte yaşanan çeviri krizleri bu defa aşılabildi. Görüşmelerde Rusça, Ukraynaca, Türkçe ve İngilizce olmak üzere dört dil konuşuldu. Bakan Fidan’ın zaman zaman İngilizce ve Türkçe yaptığı müdahaleler dikkat çekti. Ukrayna heyeti başkanı Rüstem Umerov’un Türkçe bilmesi müzakerelere olumlu katkı sundu.
ATEŞKESİN FORMÜLÜ: LİDER SEVİYESİNDE KARARLAR
Ukrayna tarafı, 30-60-90 günlük geçici ateşkesler önererek güven artırıcı ortam yaratılmasını savundu. Rusya ise daha yapısal güvenlik garantileri ve Ukrayna'nın NATO'dan uzaklaşmasını şart koştu.
TARİHİ ANEKDOTLAR GERİLİM YARATTI
Rus heyet başkanının “Tarihte küçük topraklardan vazgeçmeyen devletler yok oldu” sözleri üzerine, Umerov’un "Tarihi çok iyi biliyoruz, burada somut sonuç konuşacağız" çıkışıyla görüşmelerde kısa süreli gerginlik yaşandı.
KRİZİ AŞAN YEMEK ARASI VE FİDAN’IN STRATEJİSİ
Ukrayna’nın toprak tavizi vermeyeceğini açıkça belirtmesinin ardından, görüşmelerin çıkmaza girdiği düşünüldü. Ancak bu noktada Bakan Hakan Fidan’ın önerisiyle masaya "güven artırıcı önlemler" başlığı geldi. Yemek molası sırasında yapılan bu stratejik yönlendirme, görüşmelerin tamamen kopmasını engelledi.
TÜRKİYE’NİN ÖNERİSİYLE TAKAS MODELİ GENİŞLEDİ
Başlangıçta sadece askerlerin takası gündemdeydi. Türkiye, bu formata sivillerin ve çocukların da eklenmesini önerdi. Taraflar başkentleriyle temas kurarak öneriyi kabul etti. Böylece 1000 kişilik, asker-sivil-çocuk içeren geniş kapsamlı bir takas anlaşması sağlandı.
Takasın Türkiye'de gerçekleştirilmesi kararlaştırıldı. Bu süreçte isim listelerinin hazırlanması ve eşleştirmelerin yapılması bekleniyor. Ölen ya da kayıp olan kişiler nedeniyle sürecin en az iki hafta süreceği tahmin ediliyor.
GELECEK ZİRVE DE YİNE TÜRKİYE’DE
İstanbul’daki müzakerelerin ardından her iki taraf da yeni toplantının yine Türkiye’de yapılması konusunda mutabakata vardı. Ancak tarih henüz kesinleşmedi. Ankara’nın bu sürecin kesintisiz devam etmesi gerektiği yönündeki ısrarlı tutumu dikkat çekti.
TÜRKİYE’NİN DİPLOMATİK GELENEĞİNE YENİ BİR HALKA
Bu zirve, Türkiye’nin son yıllarda yürüttüğü arabuluculuk faaliyetlerine güçlü bir halka daha ekledi. Daha önce Libya, Karabağ ve Suriye gibi bölgelerde önemli rol üstlenen Ankara, bu kez doğrudan iki savaşan ülkeyi aynı masa etrafında bir araya getirdi.
FİDAN VE KALIN’IN STRATEJİK İŞ BİRLİĞİ
Görüşmelere damga vuran detaylardan biri de Dışişleri Bakanı Fidan ile MİT Başkanı Kalın’ın eş zamanlı koordinasyonu oldu. Her iki isim de geçmişten tanıdıkları Rus yetkililerle bu kez tarafsız kolaylaştırıcı olarak yeniden karşılaştı.
DÜNYA BASINININ GÖZÜ TÜRKİYE’DE
800'ü aşkın yabancı basın mensubu İstanbul’daki gelişmeleri takip etti. Türkiye’nin diplomatik çabaları sadece bölgesel değil, küresel ölçekte yankı uyandırdı. Uluslararası ajanslar Türkiye’nin çabalarını "kararlılık ve tarafsızlık temelinde yürütülen örnek bir arabuluculuk" olarak tanımladı.
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Tarihi İstanbul Zirvesi, sadece bir esir takası ya da geçici bir ateşkes değil; aynı zamanda uzun süredir savaşın karanlığında umutsuzluğa düşen halklar için bir umut ışığı oldu. Türkiye’nin diplomasi vizyonu, bu süreçte bir kez daha uluslararası barışın anahtar aktörlerinden biri olduğunu kanıtladı.
kaynak:sabah
